Enthout verzamelen

Als je zelf wil enten en zo de diversiteit aan fruit vergroten, dan moet je in december of januari enthout snijden en dat bewaren tot er geënt kan worden.
Om de entingen kans op slagen te geven, moet dit geknipt worden op een ogenblik dat de knoppen nog volledig gesloten zijn. Als de sapstroom al op gang is, dan zal het enthout uitdrogen tijdens de bewaring. De maand januari is zeer geschikt voor het verzamelen van enthout/ griffelhout. Met dit griffelhout kan u de volgende maanden onderstammen enten.
Verzamel stevige, gezonde eenjarige twijgen. Voorzie de bussels van een etiket en bewaar ze op een koele plaats tot je kan enten. Door enthout in rust te gebruiken bij een groeiende onderstam is er een betere kans op vergroeien.

1. Enthout knippen in het begin van de winter

  • December - januari (soms februari), bij vorstvrij weer. Het enthout bij voorkeur na een vorstperiode knippen, dan zijn de bomen zeker in rust. Bomen in winterrust herken je, doordat alle bladeren afgevallen zijn en de knoppen nog niet uitlopen.
  • Voor het verzamelen van geschikt enthout moet men soms afwijken van de aanbevolen snoeiperiode. Te laat verzameld enthout is niet meer in rust en geeft minder lukkingskansen. Zie ook "Fruit ABC - Snoeikalender"
  • Vooral voor steenfruitsoorten (kersen, pruimen, ...) is het erg belangrijk van begin januari reeds enthout te knippen en koel te bewaren.
  • Te vroeg verzamelde enttwijgen is nog niet in winterrust (te kruidachtig) en is soms uitgedroogd tegen de periode dat je wil enten (maart).
  • Sommigen geven de voorkeur om het enthout pas in februari te verzamelen zodat het niet kan uitdrogen.
  • Enthout van walnoten/okkernoten (Juglans regia) wordt meestal vers van de bomen geknipt op het ogenblik van enten.

2. Welke fruitsoorten enten?

  • Duidt tijdens het vorige groeiseizoen de beste en gezondste bomen aan. is de rasnaam correct?
  • Indien u van meerdere fruitsoorten ent wil verzamelen, dan doet u dit best in een bepaalde volgorde.
    • Verzamel vanaf einde december eerst griffelhout van steenfruit (Prunus-soorten zoals perzik, pruim, kers en abrikoos) en daarna enthout (januari) van het pitfruit (appel/Malus, peer/Pyrus, kwee/Cydonia, mispel/Mespilus).
    • De ogen/ knoppen van pitfruit blijven langer in rust dan bij steenfruit.
    • Steenfruit bloeit steeds voor het pitfruit. Steenfruitsoorten zijn o.a. pruimen, perzik, nectarine, abrikoos en kersen.
    • Vooral voor zoete kersen, abrikozen en Japanse pruimen is het belangrijk het enthout tijdig te knippen en koel te bewaren.
  • Ook van kiwi's kan u enthout knippen als u zaailingen wil omenten.
  • Voor te enten sierbomen en hazelaars (Corylus) raadt men aan het griffelhout reeds in de maand december te knippen en in plastic verpakt in een koelcel/ frigo te bewaren.

3. Kenmerken van goed griffelhout/enthout

  • Gebruik steeds eenjarig, recht, goed uitgerijpt en bij voorkeur virusvrije twijgen.
  • Eenjarige twijgen hebben liefst een middelmatige ontwikkeling. De zwakste en allersterkste (dikste) twijgen gebruikt men bij voorkeur niet. Geschikt griffelhout is 0,6 tot 1,5 cm dik.
  • De twijgen moeten aan al de eigenschappen van de cultivar voldoen (= rasecht zijn). Tijdens de zomer en herfst kan men de gezondste bomen met de mooiste en talrijkste bloemen/ vruchten reeds aanduiden.
  • De beste kwalitatieve twijgen knipt men van jonge (één- of tweejarige) bomen/ struiken, die nog in de jeugdfase zijn.
  • Knip eerst de twijgen op de bovenkant van de takken. Deze groeien het hardste en zijn meestal ongeschikt als vruchthout.
  • Ook concurrenten van verlengenissen zijn geschikt als enthout.
  • Verzamel geen twijgen met gemengde knoppen (pitfruit) of met bloemknoppen (steenfruit). Bij enting valt de groei meestal tegen.
  • Verzamel geen enthout uit snoeihout, want je bent meestal niet zeker welk ras het is. (Tenzij u maar 1 fruitboom gesnoeid hebt...)
  • Verzamelen van enthout bij een appelboom (Zie tekening). Verzamel geen takjes met vertakkingen, want dit is meerjarig en heeft een te zwakke groeikracht. Bij oude bomen kan het nuttig zijn pas enthout te nemen één jaar nadat men de bomen heeft geprikkeld met een stevige snoeibeurt.
  • Bladknoppen kan je herkennen doordat deze scherp en tamelijk klein zijn. --> meest aanbevolen
  • Bloemknoppen zijn dik en rond --> af te raden als enthout
  • Gemengde knoppen bevatten bloemen én bladeren en zijn groter en ronder dan bladknoppen. Pitfruitbomen hebben gemengde knoppen en bladknoppen. Steenfruitbomen hebben afzonderlijke knoppen met bloemknoppen.
  • Eenjarige twijgen zijn meestal onvertakt en de knoppen staan zeer dicht bij het hout. De houtkleur is meestal veel lichter dan dit van meerjarig hout. Aan de overgang van eenjarig naar tweejarig hout kan je meestal een groeiring opmerken. Heb je takjes met vertakkingen verzameld, dan heb je meestal tweejarig of driejarig hout afgeknipt. Meerjarig griffelhout geeft meer mislukking en een zwakkere groeikracht.
  • De wildopslag onderaan de stam wordt niet gebruikt om te enten. Indien u bij het verwijderen van die wildopslag nog wortels hebt, dan hebt u onderstammen geoogst waar u opnieuw kan op enten.
  • Zie afbeelding rechts ivm enthout verzamelen bij een appelboom.
  • De onderste twee twijgen (links en rechts van de stam) is wildopslag van de onderstam.

4. Busselen en etiketteren van het enthout

  • Laat zoveel mogelijk het enthout op een normale lengte en kort het niet in, om uitdroging te voorkomen.
  • Men bindt het griffelhout in kleine bussels, voorzien van een etiket met de naam van de fruitsoort en de cv/ rasnaam. In één bussel kunnen ongeveer 20-30 twijgen zitten.
  • Onderaan moeten de twijgen mooi gelijk zitten.
  • Het binden kan best gebeuren met 2 touwtjes welke heel strak worden aangespannen, zodat de bussel niet uit elkaar valt. Het etiket kan je best net onder de bovenste koord aan één of enkele twijgen vastmaken.
  • Sommige boomkwekers doppen de ondereinden van de twijgen even in warme entwas tegen het uitdrogen.

5. Enttwijgen gepast bewaren

5.1 Verschillende bewaarplaatsen

  • Het met veel zorg geknipt enthout moet gepast bewaard worden. Met zorg bewaard enthout kan gedurende verschillende maanden gebruikt worden om te enten.
  • Goed bewaard enthout is te herkennen doordat het niet uitgelopen of uitgedroogd is.
  • Door onze zachtere winters geeft een bewaring buiten, afgedekt tegen een noordenmuur, soms geen goed resultaat.
  • Een bewaring in een frigo/koelkast in gesloten flessen kan een beter resultaat geven.
  • Grote hoeveelheden enthout kunnen ook buiten in een afgedekte kuil bewaard worden. Let wel op dat de (woel)muizen wegblijven....
  • 5.2 Bewaarplaatsen voor enthout:
  • Koelcel/frigo

  • Noordenmuur

  • Net boven een regenput

  • Aan de boom bewaren

Zie overzicht rechts in de tabel.

5.2 Nuttige tips:

  • Je kan ook van jonge aangekochte fruitbomen enthout knippen.

    • Deze fruitbomen worden bij de boomtelers meestal in grote koelcellen bewaard.

    • Let op! Niet alle fruitrassen of cv's mogen vrij vermeerderd worden! Bij twijfel eerst even navragen.

  • Haal van het te gebruiken enthout slechts met kleine hoeveelheden uit de bewaarplaats, om uitdrogen te voorkomen.

  • Het enthout bewaren in een koelkast waar fruit /groente ingezeten heeft is niet goed! Er is dan ethyleen (een rijpingsgas) aanwezig en de knoppen zullen dan NIET uitlopen!

5.3 Bewaren van enthout aan een noordenmuur:

  • Bussel enthout met etiket ingegraven aan noordenmuur. (= koele bewaarplaats)
  • Het middenste deel van de bussel mag omwikkeld worden met bruin papier tegen het uitdrogen van de ogen.
  • Voorzie elke bussel van een duidelijk etiket met de naam van het fruitras.
  • Let op voor schade van (woel)muizen. Na een vorstperiode de grond rond de bussels opnieuw aantrappen, om het uitdrogen te voorkomen.
  • Enthout bewaren: bussel met enthout/ griffelhout koel bewaren aan noordenmuur. Bij voorkeur zo schuin mogelijk inkuilen en het onderste deel zit ca 25 tot 40 cm in de grond.

6. Onderstam moet voorop zijn in groei t.o.v. de ent

  • De onderstam moet bij het enten in groei voorop zijn. Daarom is het noodzakelijk van tijdig enthout "in rust" te verzamelen.
    1. Onderstam in groei en ent in rust. (= ideaal voor lukking)
    2. Slapende onderstam en uitgelopen enthout. (= grote kans op mislukking)
  • Onderstammen kunnen in december ingepot/opgepot worden en langzaam in een kas/serre in groei getrokken worden.
    • In het vroege voorjaar kunnen ze dan binnen geënt worden.
    • Deze werkwijze is zeer geschikt voor kiwi's en walnoten/okkernoten.

Tip

 

Diverse rassen in een mand met tuingrond of potgrond.

Verzamel geen takjes met vertakkingen, want dit is meerjarig en heeft een te zwakke groeikracht.

Enttwijgen van appelrassen.

Enttwijgen van pruimenrassen

Probeer de enttwijgen zo schuin mogelijk en 25-30 cm diep in te kuilen.

Bewaarplaatsen voor enttwijgen

Inkuilen van de bussels met enttwijgen.

Enten van het perenras 'Beurré Hardy' op kwee onderstam.

1. Onderstam in groei
2. Onderstam niet in groei. (Geen saptrekkers aanwezig)

Opmaak: © Guy De Kinder