• Niet alle fruitsoorten en fruitrassen mogen op dezelfde plantafstand geplant worden.
• Laagstam-fruitbomen (appel, peer, pruim) kunnen op ca 1,50 m geplant worden, hoogstamfruitbomen (appel, peer, pruim, kers, walnoot) op ca 7-10 m. Halfstammen op matig sterkgroeiende onderstammen op ca 4 m. Rode- en zwarte trosbessenstruiken & kruisbessen op ca 1 m. Leivormen van kleinfruit en appel & peer & trosbessen op 0,50 m. Druiven kunnen op 1,25 of 1,75 m in de rij uitgeplant worden.
• Plant gemakkelijke, productieve en gezond-blijvende fruitsoorten & fruitbomen op de juiste afstand.
• Afhankelijk van de grondsoort, fruitsoort, fruitras en gebruikte onderstam kan de optimale plantafstand van fruitbomen verschillen.
• Ook het gekozen plant- en teeltsysteem heeft een invloed op de optimale plantafstand van fruitbomen en fruitstruiken.
• Houtige kleinfruitsoorten zoals trosbessen, kruisbessen en frambozen kunnen op de kleinste afstand uitgeplant worden.
• Zaailingen van gewone walnoten/ okkernoten hebben de grootste plantafstand nodig.

1. Waarom verschillende plantafstanden voor fruitbomen en fruitstruiken?

• Dit is afhankelijk van verschillende factoren: de grondsoort, de gebruikte onderstam, de fruitsoort en de groeisterkte van het fruitras.
• Plant voldoende ruim zodat er veel licht in de boom kan komen.
• De productie en gezondheid van de bomen is beter bij ruim geplante fruitbomen.

2. Wettelijke afstand van de perceelsgrens

• In België moeten alle bomen en struiken die hoger dan 2 meter worden (o.a. hoogstam-, halfstambomen en grote laagstambomen) op minstens 2 meter van de perceelsgrens geplant worden. Beter is te planten op 3 meter van de eigendomsgrens, omdat deze bomen een kruin maken van 5 tot 6 (4) meter doorsnede.
• Voor bomen die reeds langer dan 30 jaar aanwezig zijn wordt een uitzondering gemaakt inzake die afstand. Ook met onderlinge (schriftelijke) overeenkomsten kan er van die minimumafstand afgeweken worden.
• Bomen en struiken (ook kleinfruit) die kleiner blijven dan 2 meter hoogte mogen op 0,5 meter van de perceelsgrens geplant worden.

3. Welke onderstam kiezen voor fruitbomen? Is er altijd een keuze?

• Hebt u weinig plaats? Kies dan vooral kleinfruit en eventueel ook voor steenfruitbomen (kersen, pruimen) op een zwakgroeiende onderstam.
• Dezelfde fruitrassen en onderstammen kiezen als beroepsfruittelers is niet altijd goed.
• Sommige fruitsoorten zijn wortelecht. Ze werden vermeerderd door stekken of afleggen en zijn dus niet op een onderstam geënt.
• Indien u de keuze hebt tussen een wortelechte en een geënte boom (op een onderstam) dan is meestal de geënte boom de beste (en duurste) keuze, omdat u dan het snelste vruchten krijgt aan een kleinste boom.
• Wortelechte bomen groeien groter en mooier uit en zijn hierdoor ook later productief.
• Hoogstamfruitbomen hebben een veel langere levensduur dan laagstambomen.4. Waarom is de plantafstand soms erg verschillend per fruitsoort?

Dit is o.a. afhankelijk van:

4.1 De groeisterkte van de onderstam.

• Geënte fruitbomen op de zwak groeiende onderstammen (= laagstam) kunnen op de kleinste afstand geplant worden.
• Fruitbomen op sterkgroeiende (zaailing)onderstammen (= halfstam en hoogstam) moeten op de grootste afstand geplant worden.
• Laagstam kan op de kleinste afstand uitgeplant worden. Hoogstam wordt op de grootste afstand geplant.
• Halfstambomen geënt op "matig sterkgroeiende" onderstammen worden ca 4 m hoog en breed. Bij appelbomen is hiervoor MM106 ideaal.
• Halfstamperenbomen op 'Kwee A' en 'Pyro Dwarf'. Pruim, perzik, nectarine, amandel en abrikoos op Sint-Julien A. Zoete kersen op Gisella 5.
• Als plantafstand voor deze halfstammen (met die vermelde onderstam) is 4 meter voldoende.
• Een boompaal is twee tot drie jaar nodig, daarna verankeren de bomen voldoende om zonder steun te groeien.
• De groeisterkte van het fruitboomras. Er zijn soms zwakgroeiende rassen/cv's en sterkgroeiende rassen. De sterkstgroeiende rassen hebben een grotere afstand nodig dan de zwakgroeiende rassen. (In het algemeen zijn vooral zwakgroeiende en productieve rassen vernoemd bij elke fruitsoort).
• Zaailingen van gewone walnoten/okkernoten hebben de grootste plantafstand nodig en geven meestal pas na ca 10 jaar noten. De vernoemde walnotenrassen geven meestal na ca 3-5 jaar noten.

4.2 De grondsoort:

• Op voedselrijke en goed vochtige gronden is de groei veel sterker en wordt meestal een ruimere plantafstand aangeraden.
• Op zware gronden (kleigrond en leemgrond) is de groei sterker dan op lichte grond (zandgrond).
• Het gebruikte teeltsysteem. Als piramidale spil of boompje opgekweekte planten groeien sterker dan kort bij elkaar beplantte leivormen of snoeren.

4.3 Zelfbestuivers blijven soms kleiner.

• Vele fruitsoorten hebben kruisbestuiving (*) nodig om vruchten te geven. Daarom moet u soms 2 verschillende, gelijkbloeiende rassen bij elkaar planten!
• Soms zijn er toch enkele zelfbestuivende fruitboomrassen --> Vetgedrukte rasnamen/cv's zijn zelfbestuivend (ZB).
• Doordat die zelfbestuivers jaarlijks veel vruchten geven is de boomgroei dikwijls kleiner.

5. Aanbevolen plantafstanden en onderstammen voor fruitbomen en fruitsoorten:

Klik op de afbeeldingen rechts!