• Jostabes, een gezond groeiende kleinfruitstruik, verdient een plaatsje in elke fruittuin.
• Ribes 'Josta' (JOSTABERRY) of jostabes is heel geschikt als vrijgroeiende struikvorm {solitair}.
• De zwarte bessen zijn erg aromatisch als je ze vers kan afplukken.
• Deze ongestekelde kleinfruitsoort is weinig vatbaar voor schimmelziekten.
• Josta is in Duitsland ontstaan uit een complexe kruising van zwarte bes en kruisbes.

1. Plantkundige kenmerken van de Jostabes:

Oorsprong van de wetenschappelijke naam Ribes 'Josta'

Ribes x nidigrolaria R. Bauer & A. Bauer 'Jostaberry' (= R. nigrum x divaricatum x uva-crispa; zwarte bes x worcesterbes x kruisbes). 

De laatste is dus het kruisingsproduct uit 3 verschillende Ribes-soorten. 

Er zijn meerdere cultivars van dr. Bauer onder de naam JOSTA in omloop ('Jostaki', 'Jostagrande', 'Jocheline'). Daarnaast zijn er ook enkele nakomelingen (zaailingen) in omloop zoals 'Rita', 'Anita' en 'Jonova'.

Familie: Grossulariaceae (Ribesfamilie, kruisbesfamilie)

Fr: Casseille. Hybride du cassis et groseille à maquereaux.

NOTA. De Ribes x culverwellii Macfarlane werd vroeger (foutief) ook josta genoemd (= R. nigrum x uva-crispa). De Culverwellbes is ontstaan uit een kruising van kruisbessen (Ribes uva-crispa) met zwarte bessen (Ribes nigrum). De door Culverwell (eind 1883) gekweekte hybride (culverwellbes) is steriel en kan je enkele door stekken vermeerderen.

 

Etymologische betekenis van de plantennaam Ribes josta:

Ribes: afgeleid van een zuur smakende rabarbersoort in het Midden-Oosten, later overgedragen op de eveneens zuursmakende kruis- en andere bessen. In Spanje groeiende gelijksmakende bessen kregen dezelfde naam 'ribas' toegewezen.

josta: Een kruising uit Duitsland van Schwarze JOhannisbeer (zwarte trosbes) en STAchelbeer (kruisbes).

Blad van Ribes 'Jostaberry'-jostabes Jostabessen zijn heel nauw verwant aan kruisbessen en zwarte bessen.  

De groei is veelal sterker dan bij zwarte bessen. De planten zijn ongestekeld en zijn zeer winterhard.

2. Vermeerderen van josta

De Jostabes is kwekersrechterlijk beschermd zodat vrije vermeerdering voor handelsgebruik niet toegestaan is. De Culverwellbes mag je wel vrij vermeerderen.

- Voor eigen gebruik kan je deze bessen vermeerderen d.m.v. winterstek (twijgstek/ houtstek). Stektijdstip van december tot februari.

Gebruik voor de gewone stekken bij voorkeur stevige, lange houtachtige, eenjarige twijgen  De steklengte is ca 30 cm. Bovenaan wordt de stek net boven een knop afgeknipt.

De stekken wortelen meestal zeer gemakkelijk.

Zie ook "Stekkalender fruitsoorten"

- Voor eigen gebruik kan de Jostabes kan ook vermeerderd worden d.m.v. afleggen of marcotteren. Laag hangende twijgen kunnen boogvormig, in en uit de grond gebogen worden. Na een aantal maanden kan je de gewortelde afleggers verwijderen.

- Veredelen/ enten op onderstammen is voor deze fruitsoort meestal niet nodig. Wel kan de jostabes gebruikt worden als onderstam voor stamvormen van kruisbes, rode- en witte trosbes.

3. Planttips en de teelt van jostabessen.

Grond en standplaats:

- De pH van de grond is bijvoorkeur lichtzuur tot neutraal (pH 5,5 tot 6,5). Een te hoge grondwaterstand in de winter wordt niet goed verdragen.

Plant deze kleinfruitsoort voldoende ver van elkaar (1,5 tot 2m), zodat de snoei en pluk gemakkelijker kan verlopen.

Meestal is de Jostabes een grote heester (ca 2 meter hoog), maar hij kan ook als boompje opgesnoeid worden. 

 

Jostabes is zelfbestuivend:

Bloemen van de Jostabes-Ribes 'Jostaberry'  Zelfbestuiving geeft meestal een goede productie. De bloemen zijn klein en weinig opvallend.

Bloeitijdstip: april.

Late nachtvorst tijdens de bloei is soms nadelig voor de vruchtzetting. Plant niet op een laaggelegen, vorstgevoelige plaats.

In vergelijking met andere bessensoorten is de productie dikwijls lager en worden de struiken groter in omvang.

4. Snoeien van Jostaberry zoveel mogelijk beperken:

 Snoeitijdstip: tussen februari en maart. Zie ook "Fruit-snoeikalender"

Snoeitips.

• Tracht de eerste jaren zo weinig mogelijk te snoeien.
• Verwijder enkel te laag zittende zijtwijgen en dode takken. 
• Een te sterke snoei is nadelig voor de vruchtzetting, daar jostabessen vooral op korte twijgjes vruchten geven.
• Luchtig gesnoeide planten zijn gemakkelijker te plukken en te beschermen tegen vogelvraat.
• Jostabessen geven vruchten op kort vruchthout. Hoe minder je snoeit in de winter hoe beter!
• Een beperkte zomersnoei waarbij jonge scheuten regelmatig worden ingetopt op 10-15 cm mag gebeuren.
  

5. Oogsten van Jostabes:

• Trosje met rijpe, lekkere bessen. De bessen worden best bij volledige rijpheid geoogst. Bij een te vroege pluk of vroegtijdige bladval blijven de bessen te zuur. Rijptijd begin juli - half juli.
• De rijpe bessen zijn glimmend zwart en hebben een aromatische kruisbessensmaak. De besgrootte is ca 1,5 cm. 
• De rijpe bessen nodigen je uit tot proeven! De bessen hangen in trosjes van 3 tot 5 stuks.
• Bescherm de rijpe bessen tegen vogelvraat!
• De bladeren en bessen zijn reukloos, in tegenstelling tot de opvallend geurende zwarte trosbessen waarop ze gelijken.

6. Jostabessen zijn weinig gevoelig voor schimmelziekten en plagen:

• Josta is een zeer gezond tamelijk hoog opgroeiende plant. 
• Niet vatbaar voor de Amerikaanse kruisbessenmeeldauw (Oïdium). Soms licht vatbaar voor bladvalziekte.
•  De rijpe jostabessen nodigen je uit tot proeven! De aantrekkelijke bessen hangen in trosjes van 3 tot 5 stuks.
• Bescherm de rijpe bessen tegen vogelvraat!

Aanbevolen rassen van Jostabes:

'Caseille', 'Jochina', 'Jogranda’, ‘Jostine’, ‘Jocheline’ en 'Josta'. Zie tabel met overzicht kenmerken.

Voor meer informatie: zie boek "Groente & Fruit Encyclopedie"

Opmaak: © Guy De Kinder