Zwarte trosbes - Ribes nigrum

Snoeien en stekken van vitaminerijke zwarte bessen

• Zwarte trosbes is eenvoudig te vermeerderen door middel van winterstekken/ houtstekken.
• De zwarte aalbes zijn eenvoudig te kweken en vraagt slechts weinig plaats en onderhoud.
• Ze zijn eenvoudig te snoeien en geven snel vruchten op een kleine plaats.
• Geschikt voor de sier- en fruittuin. De grond mag niet te nat zijn.

1. Botanische kenmerken

Wetenschappelijke naam: Ribes nigrum 

Familie: Grossulariaceae - Ribesfamilie

(Nauw verwant aan rode bes, kruisbes en jostabes)

 

Betekenis van Ribes nigrum (etymologie):

• De geslachtsnaam Ribes is afgeleid van een zuur smakende rabarbersoort in het Midden-Oosten, later overgedragen op de eveneens zuursmakende kruis- en andere bessen. In Spanje groeiende gelijksmakende bessen kregen dezelfde naam 'ribas' toegewezen.
• De soortaanduidingen niger, nigra en nigrum (Latijn) betekenen zwart; verwijzend naar de zwarte schil bij de zwarte trosbessen. Infobron "ABC van het plantenlatijn. Betekenis van botanische namen".

 

Zwarte bessenteelt en geneeskundige eigenschappen (Rijk aan vitamine C):

• Zwarte trosbessen zijn rijk aan vitamine-C, anti-oxydanten en aan pectine. 
• Anti-oxidanten gaan de vorming van vrije radicalen tegen. (Vrije radicalen worden in de geneeskunde beschouwd als de belangrijkste veroorzakers van verouderingsziekten)
• Je hoeft geen extra "pectine" toe te voegen voor de confituur- of gelei-bereiding. Ook de bladeren zijn bruikbaar voor thee (Zwarte bessenthee wordt gebruikt tegen jicht).
• In het voorjaar worden de zwellende knoppen gebruikt in de gemmotherapie.

2. Teeltwijze van zwarte bessen

• De teelt van zwarte aalbessen gebeurt meestal aan vrijstaande struiken. Uitzonderlijk ook in een haag.
• Plantafstand: 1,25 - 1,5 m in de rij en 2 - 2,5 m tussen de rijen. In een haag op 0,6 m afstand.
• Na het planten zal men 4 - 5 gesteltakken aanhouden en insnoeien op 10 - 15 cm. In de zomer zal men de grondscheuten uitdunnen. 
• Doordat vanaf het 2 de jaar een sterke vervangingssnoei nodig is, moet men de takken niet aanbinden. 
• Zwarte trosbessen dragen het best op goed ontwikkeld eenjarig hout. Op het oudere hout zijn de trossen korter, de bessen kleiner en moeilijker te plukken.

3. Eenvoudig vermeerderen dmv winterstekken

• Het eenjarig stevig snoeihout is heel geschikt om winterstekken of houtstekken uit te knippen. 
• Gebruik stevige en lange eenjarige twijgen. 
• Het middendeel van de eenjarige twijgen heeft de beste knoppen.
• Steklengte is ca 25 cm.
• Knip de stekken onder en boven een knop recht af.
• Winterstekken van zwarte bessen in januari of februari genomen wortelen zeer gemakkelijk!

4. Snoeien van zwarte trosbessen.

Vormsnoei na het planten van zwarte trosbessenstruiken:

• Alleen bij het planten worden de zwarte trosbessenstruiken op 4 tot 5 takken gezet en wat ingekort. Als terplaatse wordt gestekt, zal men niet meer inkorten. 
• Korte vruchttakjes hebben geen waarde en worden best geheel weggenomen.
• Bij te zwakke groei of te weinig takken kunnen alle takken tot kort boven de grond afgesnoeid worden.

 

Tijdstip voor de onderhoudssnoei van zwarte bessenstruiken:

• De beste snoeitijd van zwarte bessen is tijdens of kort na de oogst! De oogsttijd is einde juni - begin juli, afhankelijk van het ras.
• De voordelen van deze zomersnoei zijn: een betere belichting in de struik en een betere bloemknopvorming. 
• Snoeien net voor de pluk of oogst: knip het vruchtdragend hout uit de struik en pluk vervolgens de bessen af. 
• Men kan i.p.v. tijdens de bessenpluk, ook snoeien in de wintermaanden (januari - maart). Zwarte bessen zijn niet gevoelig voor wintervorst en kunnen dus probleemloos vroeg in de winter gesnoeid worden.

Zie ook "Fruit-snoeikalender"

 

Snoeiregels bij de onderhoudsnoei van zwarte trosbes:

• De snoei richt zich op het aanhouden van een- (en eventueel twee-) jarige takken. 
• De vele grondscheuten worden tijdig uitgedund. Per zwarte bessenstruik houdt men 12 tot 15 stevige eenjarige scheuten aan, afhankelijk van de plantafstand. Men laat één scheut per 10 cm plantafstand staan. Bij een plantafstand van 1,25 m in de rij kan men 12 scheuten laten staan. Bij een plantafstand van 1,5 m in de rij kan men 15 scheuten laten staan.  Dat betekent een lange snoei, sterke vervangingssnoei en het vruchthout niet inkorten. 
• Een goed gesnoeide zwarte bessenstruik bestaat bij de wintersnoei vooral uit éénjarig hout. 
• Zoveel mogelijk terugsnoeien tot op een sterke laagstaande jonge scheut/ twijg. 
• Zwakke/ korte twijgjes zal men volledig wegsnoeien. 
• Kruisende twijgen en neerhangende twijgen kan men ook verwijderen. 
• Twijgtoppen welke aangetast zijn van de Amerikaanse Meeldauw moet men normaal verwijderen. Voor een optimale snoei is dit eigenlijk fout. Het intoppen voorkomt een verdere uitbreiding van deze "witziekte". 
• Gebruik voor de snoei een  goede (scherpe) snoeischaar en takkenschaar! 

5. Bemesting van zwarte trosbessen:

• Om voldoende zware scheuten te krijgen moet men o.a. voldoende stikstof toedienen. Men kan een samengestelde scheikundige- of een organische bemesting voor de groei begint en tevens na de vruchtzetting toedienen.
• Jaarlijks vanaf einde april (na de bloei) mulchen met ca 3 cm compost is meestal voldoende als voeding en bodemverbetering.
• Teveel stikstof kan de zwarte aalbessenstruiken gevoeliger maken voor aantasting door de Amerikaanse (kruisbessen)meeldauw. Ook sommige oude rassen kruisbessen zijn gevoelig voor deze schimmelziekte.

Aanbevolen rassen zijn o.a. Titania en Ojeblanc

Opmaak: © Guy De Kinder