steenfruit > krieken (zure kersen)

Zure kersen of kriekenbomen (Prunus cerasus) kan u alleen planten, ze zijn zelfbestuivend!
Kruisbestuiving is meestal niet nodig, zodat één enkele fruitboom reeds zeer productief kan zijn.
Zure kersen/ morellen/ kriekenbomen -Prunus cerasus - zijn bij biologische fruittelers en fruit-liefhebbers zeer gemakkelijk te kweken op een beperkte plaats.
Deze fruitbomen/ fruitstruiken blijven relatief klein.

Algemeenheden bij het planten van zure kersen:

Wetenschappelijke naam: Prunus cerasus (var. austera)

Nederlandse namen: morel, Waal, noordkriek, kriek/ krieken, kriekelaar

Familie: Rosaceae (Rozenfamilie)

Onderfamilie: Prunoidae (steenfruit)

Esperanto: merizo

In het spraakgebruik (Vlaanderen/Nederland) komen er soms wat verwisselingen voor tussen zoete en zure kersen.
Zure kersen worden soms ook morellen, Waalse en krieken genoemd.
Prunus avium = zoete kersen en Limburgse Boskriek (= zaailing onderstam voor zoete kersen/ zure kersen)
Prunus cerasus = zure kersen. Het ras dat in Vlaanderen meest gekweekt wordt zijn 'Noordkrieken' of 'Morel'. Vandaar dat men hier spreekt van krieken. De naam kriekenboom/ kriekeboom is voor de meeste Vlamingen duidelijker dan een zure kersenboom.
Zoete kersen worden in Vlaanderen meestal kortweg kersen genoemd. Bij rijpheid zijn deze kersen zoet.

- Prunus: Van prune (Gr.) kersen en pruimen; pruimenboom. Diverse steenfruitsoorten.

- cerasus: 1) Latijns voor kers of kersenboom 2) Van Kerasun (Cerasus), een stad aan de Zwarte Zee.

- avium: Van avi (L.= vogel). De vogels eten heel graag deze vruchten.

Meer lezen over de afkomst en verklaring van Latijnse & Griekse plantennamen: "ABC van het plantenlatijn. Betekenis van botanische namen".

Uit een kruising van Prunus avium en Prunus cerasus zijn de kersenrassen 'Meikers', 'May Duke' (syn. 'Dubbele Meikers') ontstaan.
Deze bastaardkersen worden soms ook 'Anglaise Hâtive' en 'Tôt et Tard' genoemd.

Prunus cerasus: zure kers, waal, krieken, morel Zure kersen (Krieken/ 'Noordkrieken'/ 'Morel', Waal) zijn bij rijpheid zuur of zuurzoet.
Voor vers gebruik zijn ze minder geschikt.
Ze zijn bijzonder geschikt voor confituur/ jam en voor andere verwerkingsmogelijkheden.
Afhankelijk van de cv zijn ze donkerrood of roodzwart.
Een zure kersenboom blijft veel kleiner dan een zoete kersenboom.
Zure kersen zijn veelal zelfbestuivend en zoete kersen bijna nooit.

Als onderstammen voor kersen worden gebruikt: Prunus avium 'Colt', Prunus avium 'F12/1', Prunus avium 'Limburgse Boskriek', Prunus mahaleb en Prunus GiSelA ('Gisella 5').
De kleinste fruitboomvormen heeft men op de 'Gisella 5' onderstam. Het boomvolume is slechts 1/3 van op 'F12/1' gekweekte bomen.
Het boomvolume van zure kersen is veel kleiner dan bij zoete kersen.
Zure kersen geven veel dunne, afhangende twijgen.

Planttijdstip:

Van oktober tot maart. De meest optimale boomgroei krijg je door te planten tussen oktober en december.

Plantafstand voor kriekelaars:

Halfstammen worden 4 - 5 m van elkaar geplant. Struikvormen en spilvormen worden op 3 - 5 m van elkaar geplant. Ruimer planten geeft gezondere fruitbomen, welke minder vatbaar zijn voor aantastingen.
Zure kersen kunnen als struik en als boom opgekweekt worden.
Een goede standplaats en ruime plantafstand voorkomt schimmelproblemen!

Standplaats:

Zure kersen hebben een voorkeur voor een luchtige en zonnige plaats.
Plant de struiken/ bomen niet tussen andere bomen waar er onvoldoende luchtcirculatie is!! (Meer gevaar op schimmelziekten).
Indien nodig kunnen ze ook groeien op een schaduwrijke plaats (noorden locatie), maar de vruchten zijn dan nog zuurder en de vatbaarheid voor bloesemmonilia kan dan groter worden. (Voor verwerking tot confituur/ jam is die zure smaak geen probleem!)
Zure kersenbomen hebben een voorkeur voor drogere gronden.

Vroegbloeiende kersenrassen hebben meer kans op schade door lentenachtvorst dan laat-bloeiende rassen. (Zure kersen bloeien meestal later dan zoete kersen).
Op laaggelegen percelen is er meer kans op vorstschade aan de bloesem.
Laat bloeiende kersenrassen zijn 'Gerema' en 'Karneol'.
Zure kersen zijn meestal zelfbestuivend en hebben normaal geen kruisbestuiving nodig. (Meer info hierover in rassenoverzicht: zie deel 2)

(Opmaak: De Kinder G.)

Monilia laxa- bloesemsterfte

De meest gevreesde schimmelziekte is bloesemmonilia (bloesemsterfte). Heel wat rassen zijn hiervoor gevoelig. Een zeer gevoelig ras is 'Noordkriek'/ 'Morel'/ 'Schattenmorelle'. Er bestaan ook een aantal tolerante rassen zoals 'Gerema', 'Karneol' en 'Morina'. Ook 'Favorit', 'Safir' en 'Pater Stefaan' zijn minder vatbaar of tolerant.
Zure kersenBoom met verschillende aantastingen van bloesemmonilia, bloesemsterfte, taksterfte Bloesemmonilia of taksterfte bij zure kersen.
Monilia laxa (anamorf Monilinia laxa, Sclerotina laxa)
Is te herkennen aan de verwelkte bloesems, bladeren en jonge scheuten die verdroogd aan de bomen blijven hangen. (zie foto)
De infectie gebeurt overwegend via de bloei.
Uitbreiding van deze schimmelziekte kan voorkomen worden door regelmatig de aangetaste twijgen weg te snoeien. Hierbij knip je steeds 20 cm van het gezonde hout mee weg. Verwijder deze zieke twijgen zo vlug mogelijk uit de omgeving.
Bloesemsterfte kan ook optreden bij sierkers, zoete kers, perzik, abrikozen en amandelbomen.

Levenscyclus Monilia laxa

(Klik op de figuur onderaan om deze te vergroten!)

Levenscyclus Monilia laxa (bloesemsterfte, taksterfte bij Prunussen)

Moniliarot - Monilia fructigena:

Moniliarot (Monilia fructigena) kan ook de vruchten aantasten. Meer info vind je hier (foto).

Sommige rassen zijn ook gevoelig aan bacteriekanker, bladvalziekte/ bladvlekkenziekte, hagelschotziekte en loodglansziekte.

Rassenoverzicht zure kers:

Zie deel 2