Planttips voor Blauwe bes (Vaccinium corymbosum)

De blauwe bes (Vaccinium corymbosum) is de "Koningin der bessen" in tuin en keuken, omwille van haar bijzondere kwaliteiten:
De struik geeft sierlijke, opvallende wit - roze bloemen tijdens de maanden april - mei.
Blauwe bessen (Vaccinium corymbosum) zijn zuurminnende planten en groeien best op zure, luchtige en vochthoudende grond.

1. Perceelkeuze voor blauwe (bos)bessenteelt

Plant bij voorkeur blauwe bessen op een tamelijk nat, humusrijk perceel waar bijvoorbeeld de onkruiden Zegge (Carex), Bies (Schoenoplectus) en Zuring (Rumex) groeien.
Blauwe bessen zijn gevoelig voor watertekort en voor wateroverlast.
Op een iets te nat perceel kan je op kleine heuvels planten. Op een droger perceel kan je beter in een komvorm planten.
Op leemgronden kan je zand toevoegen aan de grond, zodat de bodem luchtiger wordt.
Een zonnige standplaats en een vochtige voet is gewenst.
Blauwe bosbessen zijn zuurminnende planten. Ze groeien en produceren best op zure gronden. (Gronden met een lage pH)
Een goede bescherming tegen de wind is gunstig voor een regelmatige productie. Hiervoor kan je een windscherm planten of plaatsen.

Blauwe bessen bloeien in trossen en er is een groot verschil in bloeitijd tussen de eerste en de laatste bloem van een tros. Dit is een voordeel bij lentenachtvorst. Toch kunnen de planten, die meestal tussen half april en de eerste helft van mei bloeien, schade van lentenachtvorst oplopen.
De bloemkleur is wit-roze.
De bloeiperiode is tijdens de maanden april- mei. Bestuiving gebeurt door de hommels. Zelfbestuiving is meestal mogelijk, maar het bijplanten van een ander ras, verhoogt de productie (grotere bessen) en geeft een vroegere rijptijd en dikkere bessen. Kruisbestuiving wordt dus aangeraden. Bijen en hommels zijn belangrijk voor een goede stuifmeeloverdracht. (Bij lage temperaturen tijdens de bloei zijn hommels beter geschikt)
Witte urnevormige bloemen van Vaccinium corymbosum (Blauwe bes)
Door het planten van meerdere blauwe bessenrassen krijgt je een hogere productie en een goede oogstspreiding.
Tijdens de maanden juli - augustus, nodigen de opvallende donkerblauw berijpte bessen je uit tot proeven.

Gebruik bij voorkeur goed ontwikkelde twee- of driejarige struiken met minstens drie takken van 40-50 cm lang. Het plantmateriaal mag tot 5 jaar oud zijn.
Men kan de zgn. "wijkers" gebruiken om een nieuw perceel te planten.
Ook 5-jarige planten kunnen nog goed verplant worden.
Gebruik bij voorkeur geen planten met naakte wortel. De hergroei is hier veelal slecht. (O.a. door het ontbreken van de noodzakelijke mycorrhiza)

De aanbevolen plantafstand voor liefhebbers is 0,75 tot 1,5 m. Voor fruittelers is dit 1 /1,5 x 2 (2,5)m} . (Vroeger werd als plantafstand 2 x 3 m aangeraden. Om de andere rij werd soms een rij wijkers tussengeplant).
Zodra de beplanting te dicht wordt, kunnen de wijkers zonder bezwaar worden verplant. Zij zijn op dat ogenblik erg waardevol voor een nieuwe aanplanting.
Het duurt soms wel 6 - 8 jaar voor de struik enige omvang krijgt.

Op tamelijk droge gronden kan men reeds vanaf september beginnen planten. De beworteling kan dan gebeuren voor de winter. Men kan hiervoor containerplanten gebruiken. (Aanwezige bladeren goed verwijderen!)
Planten met gaas rond wortelkluit kunnen geplant worden vanaf begin (half) oktober.
Op nattere gronden kan je beter in het vroege voorjaar planten. (februari - maart).
Bij het planten van de bosbessen tijdens de winter, is er kans op omhoog vriezen van de planten. Opnieuw aantrappen na een vorstperiode is dan noodzakelijk.

Maak de plantput extra groot en doe onderaan een emmer grove turf of een mengsel van 1/2 compost en 1/2 fijn hakselhout van naaldbomen. Zet er de blauwbessenstruik met kluit in en vul aan met de grove turf ofwel het mengsel compost & hakselhout. Gebruik geen gewone potgrond, die bevat teveel kalk!
Dek de grondoppervlakte af met ca 7,5 cm hakselhout (bij voorkeur van naaldbomen) en geef regelmatig (regen)water bij droogte.
De optimale plantafstand in de rij is 1,25 - 1,50 m, tussen de rijen ca 2 m.
Sommige rassen vragen kruisbestuiving om meer bessen te geven.
Gebruik bij voorkeur meerjarige grote planten, want bij kleine planten kan het enkele jaren duren voor ze bessen geven.
De planten mogen op dezelfde diepte van de boomkwekerij of eventueel 2,5 cm dieper geplant worden.
De aanbevolen pH (zuurheidsgraad) van de grond is 4 - 4.5 (5) (Zuur).
Voorkom dat de wortels uitdrogen in de periode tussen het rooien van de struiken en het planten.
Na het planten de grond afdekken met 5-10 cm gemalen boomschors van dennenbomen. Dit bevordert een vlotte hergroei. (= Mulchen)
Een jaarlijkse toediening van 30 g zwavel per plant is gunstig om de groei optimaal te laten verlopen.

Blauwbessen groeien meestal gezond. Een biologische blauwe bessenteelt is goed mogelijk.
Enkel een goede vogelafweer d.m.v. netten is bij het rijpen van de bosbessen noodzakelijk.
De onkruidbestrijding moet grotendeels manueel gebeuren. Door de zeer oppervlakkige beworteling is hakken of schoffelen bijna onmogelijk.

Vroeg rijpende blauwe bessenrassen (begin- half juli):
'Bluetta', 'Duke', 'Earliblue', 'Blue Chip', 'Nui', 'Patriot', 'Spartan', 'Weymouth' en 'Bluehaven'.
Middenseizoen rijpend (begin augustus):
'Ama' (syn. 'Heerma'), 'Berkeley', 'Bluejay', 'Bluecrop', 'Blueray', 'Toro', 'Goldtraube 71', 'Ivanhoe' , 'Nelson', 'Berkeley '
Laatrijpend (2de helft augustus tot sept./ okt.): 'Coville', 'Dixi', 'Elliott' (heel laat) 'Sunshine Blue' (groenblijvend),
8.2 Meest productieve blauwbessenrassen:
Zeer productieve blauwe bessenrassen zijn: 'Duke', 'Blue Chip', 'Spartan', 'Bluecrop', 'Toro', 'Nelson', 'Berkeley' en 'Elliott'
De productie is erg afhankelijk van het blauwbessenras en ligt meestal tussen de 5 en 8 (9) kg per struik.
Er zijn ongeveer 40 verschillende blauwbessenrassen van V.corymbosum bekend.

Rassen met de dikste bessen: 'Nui', 'Puru', 'Chandler', 'Bonus' (extreem grote bessen + 20 mm)

De meeste blauwe bessenrassen kunnen na zelfbestuiving vruchten geven. Er zijn enkele rassen welke beslist kruisbestuiving met andere rassen nodig hebben. Het zijn o.a. 'Coville' en 'Spartan'.
Bij alle blauwe bessenrassen geeft een goede kruisbestuiving dikkere en meer vruchten.
In een normaal voorjaar kan de bloei rond 20 april beginnen. In een laat voorjaar is dit pas rond begin mei. Een latere bloei betekent meestal ook een iets latere oogst.
De blauwbessenstruiken worden 1,2 tot 2 (2,5) m hoog, afhankelijk van het ras en de grondsoort.

Late bloeiers geven meestal minder risico's op oogstverlies t.g.v. lentenachtvorst.
Sommige blauwebessenrassen vallen op door hun weerstand tegen lentenachtvorst.
De rassen 'Earliblue' en 'Duke' zijn meer vorstbestendig dan andere rassen.

Blauwe bessen in november bij O'Bio

Winterbeeld van blauwe bessen

Witte urnevormige bloempjes in april-mei

Bluecrop is bijna rijp

Laatrijpende blauwe bes 'Eliott' (september)

Mooie herfstkleur bij blauwe bes