tomaten zaadwinning

Zaadwinning van tomaten moet nauwkeurig gebeuren!
Er is een zeer grote variatie in tomatenvormen, kleuren en smaken. Tomatenrassen die gemakkelijk verbasteren worden zoveel mogelijk afzonderlijk opgekweekt (o.a. de bestomaten en aardappelbladige rassen).
De vroegst rijpe en mooiste tomaten zijn meest aan te raden om zaden van te winnen. Het heeft weinig zin zaden van tomatenhybriden te winnen, deze zijn immers NIET zaadvast. Enkel van oude, zaadvaste tomatenrassen (heirloom tomaten) is het nuttig van zelf zaden te winnen. Van zieke tomaten kan je beter GEEN zaden winnen.

Zaden uit tomaten halen en in een geëtiketteerde bokaal doen:

Neem een bokaal en plak er wat papierplakband op. Hierop schrijf je eerst de naam van het tomatenras. (vb. 'Primabella', 'Resibella', 'Lucid Gem', ...). Ken je de tomatennaam niet, dan kan je noteren: zwarte kerstomaat, bruine ronde, abrikozensmaak, kersensmaak, appelsmaak, ..
Dan snij je de goed rijpe en gezonde tomaat middendoor ofwel in schijfjes en haal er met de punt van een bot mes de meeste zaden uit en laat die in een bokaal vallen. Er komt wat vruchtensap mee uit, maar dat is geen probleem.
Vervolgens doe je er ongeveer 1 of 2 koffielepels kraantjes water bij. Dan met een vork de inhoud loskloppen zodat de tomatenzaden los zijn van het eventuele vruchtvlees dat meegekomen is.
Per tomatenras moet je zeker een ander potje nemen! Per oogst een ander potje mag, maar moet niet. (Het is wel best altijd de eerste rijpe tomaten te gebruiken, omdat je dan ook selecteert op vroegheid).

Tomatenzaden laten gisten of schimmelen geeft een betere kieming!

Zet de bokaal met de tomatenzaden en vruchtenbrij op een warme plaats (bijvoorbeeld buiten in de garage of in een tuinhuis) tot er schimmel opkomt (ca 1 week). Er kunnen tijdens dat gisten of rotten wat slechte geuren vrijkomen....
Na een week zie je wat schimmel bovenop de tomatenvloeistof staan.
Het laten gisten van de tomatenzaden wordt aangeraden om een betere kiemkracht te krijgen.
De aanwezige remstoffen in en rond de zaden worden afgebroken door de gisting. Ook blijven de tomatenzaden iets langer kiemkrachtig. Zonder te gisten zou de kiemkracht ca 10-50% zijn, terwijl met te laten gisten de kiemkracht meestal 90% is. Sommige (oude) tomatenrassen zouden zelfs bijna niet kiemen als ze niet gegist hebben.

Gegiste tomatenzaden proper spoelen
Je werkt aan de gootsteen met een fijne zeef (bloemzeef of iets dergelijke) en giet de inhoud van dat beschimmeld potje in die zeef.
Laat koud water over die tomatenzaden lopen en spoel de zaden proper. Ondertussen kan je met iets (vinger, stokje of lepeltje) in de brei roeren zodat na enkele minuten enkel de propergespoelde tomatenzaden overblijven.
Die propere tomatenzaden hebben dan een gele, bruine, zwartbruine of grijze kleur, naargelang het tomatenras.
Giet die tomatenzaden uit op een schaaltje (isomoschaaltje of onderbordje) waarop je eerst het etiket van die bokaal kleeft.

Tomatenzaden laten drogen

Laat de tomatenzaden op het schaaltje op een luchtige (droge) plaats drogen.
Meestal duurt dat drogen 5-8 dagen.
Na 1 of 2 dagen ga je eens kijken en zie je dat de tomatenzaden als een prop aan elkaar plakken.
Met je vingers kan je de droge prop zaden uiteen wrijven zodat de zaden los komen te liggen op het schaaltje en beter kunnen drogen.

droge tomatenzaden verpakken, etiketteren en droog bewaren

Neem een papieren zakje (of maak er eentje), etiketteren (naam en datum noteren) en de droge tomatenzaden erin doen.
Bewaar die tomatenzaden op een droge plaats. (Bijvoorbeeld in een schoenendoos in een kast boven de koelkast).
Goed droge tomatenzaden, droog bewaard kunnen gemakkelijk 4-6 jaar kiemkrachtig blijven.
Sommige mensen bewaren de droge tomatenzaden in de diepvries gedurende 10-20 jaar met een goed resultaat.