Veredelen > chip budden of oogenten

Verloop van het oogenten:
1. Zijzicht aangesneden onderstam

2. Vooraanzicht onderstam
3. Enthout
4. Aangesneden bladknop 
5. Bladknop (chip) op de onderstam geplaatst
6. Zijaanzicht bladknop (oog) op de onderstam.

1. Wat verstaat men onder chip-budden of oogenten?

  • Bij het planten vermeerderen door middel van oogenten of chipbudden wordt er slechts één oog of knop op een onderstam geplaatst.
  • Het oogenten kan in april-mei en in de maanden juli-augustus toegepast worden. Het enthout wordt in januari afgeknipt en in de koelcel bewaard.
  • De onderstammen moeten voor de enting goed in de groei zijn.
  • Uit de onderstam wordt een omgekeerde "U" gesneden.
  • Bij het enthout wordt een bladknop in de vorm van een omgekeerde "U" gesneden, welke precies op de aangesneden onderstam past.
  • Alles wordt stevig en waterdicht toegebonden met flexiband of plastic bandjes.
  • Andere methoden van veredelen zijn oculeren, plakenten, spleetenten en driehoeksentingen.

2. Voordelen van planten te vermeerderen door oogenten:

  • Bij een voorjaarsenting krijg je nog hetzelfde jaar een boom van 3/4 van de normale lengte. (t.o.v. het oculeren)
  • Je kan ook nog in september veredelen, waar je normaal met oculeren moet stoppen in augustus.
  • Je hebt geen entwas nodig.
  • Soms is er meer kans op lukken dan de normale winterentingen omdat er minder kans op afbreken van de enting is.

3. Nadelen van het oogenten:

  • Veel ervaring nodig bij het snijden en aanbinden.
  • Je hebt goed bewaard enthout nodig.
  • Je hebt gepast bindmateriaal nodig dat de wonde waterdicht kan afsluiten.

4. Tijdstip van het chip budden:

  • Het beste tijdstip is in juli - augustus en begin september.
  • Chipbudden kan je ook in het voorjaar (april-mei) toepassen.
  • Er is in die periode voldoende groei aanwezig en er kan snel veel callusweefsel (wondweefsel) gevormd worden.

Voorbereiding van de onderstammen:

  • De fruitboomonderstammen voor de griffeling opsleunen.
  • Opsleunen of opsnoeien betekent de onderste zijtakjes wegsnoeien.

5. Voorbereiding enthout.

  • Gebruik goed ontwikkeld en uitgerijpte eenjarige twijgen.
  • De beste bladknoppen zitten in het midden van de twijgen.
  • Je snijdt de bladeren tot juist boven de bladknoppen weg.
  • Je moet in het voorjaar beschikken over enthout, dat in de december van het vorige jaar afgeknipt werd en in de koelcel bewaard werd.

6. Werkwijze snijden:

6.1 Aansnijden onderstam:

  • Op een hoogte van ± 10 cm boven de grond, snijdt je de onderstammen iets schuin naar beneden in.
  • Ongeveer 3 cm hierboven maakt je een tweede snede recht naar beneden.
    • Hierdoor komt het stukje bast los van de onderstam en kan het gemakkelijk verwijderd worden. (Je bekomt een omgekeerde "U")
    • Op de onderstam is nu een aansnijding te zien die de vorm heeft van een omgekeerde U.

Afb 1 = Prima omgekeerde U-vorm; 2. Verkeerde te ondiepe aansnijding.

6.2 Aansnijden oogent:

  • Het enthout wordt op dezelfde manier als de onderstam aangesneden.
  • De oogent die we zo gesneden hebben, past dan precies op de wonde van de onderstam.
  • Beide passen precies op elkaar als onderstam en enthout ongeveer even dik zijn.

Afb 1. Zijaanzicht onderstam 2. Vooraanzicht bastschilfer 3. Aansnijden oog. 4. Geplaatste oogent 5. Mooi toegebonden oogent

Bladschijven van enthout verwijderen


1. Prima omgekeerde U-vorm. 2. Te ondiep gesneden

7. Toebinden oogent:

  • Het toebinden is even belangrijk als het oog-snijden zelf.
  • Het moet zeer nauwkeurig en strak gebeuren: de cambiumlagen moeten goed raken en er mag geen water doordringen.
  • Je kan plastic bandjes van 1 tot 2 cm breedte gebruiken (medifilm).
  • De oogent mag tijdens het aanbinden niet verschuiven. De cambiumlagen passen dan niet meer op elkaar.
  • Je begint met aanbinden onder het onderste lipje, zodat de oogent van onder naar boven wordt afgedekt.
  • Bij het oogenten in het voorjaar wordt de knop niet mee ingebonden.

Bindmaterialen bij het oogenten:

  • Medi-film, maxi-film, ribontape, parafilm of buddy-tape:
    • Een 3-5 cm brede elastische (doorzichtige/transparente) zeer dunne zelfklevende plastiek, die na enkele weken uiteen valt onder invloed van de zon.
    • Rol van 20 m lengte met gestippelde perforaties om de 6-7 cm.
    • Kan gebruikt worden voor oculeren, chipbudding en enten.
  • Ribonstrip:
    • Dit is een 1 cm brede en meestal 20 cm lange doorzichtige plastic.
    • Ribontape is het goedkoopste bindmateriaal.
    • De entplaats wordt hiermee volledig dichtgebonden, zodat de oculatiegalmug geen kans krijgt om eieren af te zetten.
    • Het nadeel is dat de Ribonstrip niet vanzelf verteert en daarom ongeveer 6 weken na het oogenten losgesneden moet worden.

9. Nazorgen bij het oogenten.

  • Na een maand is de oogent aan de onderstam vastgegroeid en kan het bindsel verwijderd worden.
  • Het doorsnijden achteraan moet gebeuren met een scherp mes. Men voorkomt hiermee het ingroeien en insnoeren.
  • Sommige soorten van bindmateriaal verduren en moet je niet doorsnijden.
  • Bij mislukking kan je opnieuw enten.

10. Oorzaken van mislukking

  • Onvoldoende verwantschap tussen oogent en onderstam.
  • Het enthout was te kruidachtig of uitgedroogd.
  • De onderstammen waren niet voldoende actief.
  • Onvoldoende scherp mes.
  • De oogent is te diep aangesneden. 
  • De oogent aan de kant van de wonde teveel aangeraakt met de vingers.
  • De tijd tussen het snijden en het plaatsen was te lang.
  • Het oogje is op zijn kop gezet in de onderstam.
  • Vuil op de wonden van de cambiumlagen.
  • Onvoldoende zorg bij het aanbinden.
  • Regen gekregen tijdens het werk en/of teveel regen gedurende een week na het oogenten.

Toebinden (oculatie) met parafilm of medifilm.


Volg eens een workshop en/of voordracht ivm enten en chipbudding. Data en plaatsen kan je in de nieuwsbrief vinden.

Opmaak: © Guy De Kinder, 5/01/23