1. Algemeenheden bij de pluk

Wetenschappelijke naam: Malus domestica (= appel), Pyrus communis (= peer)
Appels en peren behoren tot de pitvruchten. Het dagelijks gebruik van appels en peren zou heel gezond zijn. Door dagelijks minstens 1 appel te eten zouden de bloedvaten goed open blijven.

2. Wanneer best appels en peren plukken?

• De vruchten zijn meestal rijp tijdens de maanden augustus - september (Oktober).
• Bij volledige rijpheid vallen de vruchten op de grond. De vruchten komen ook gemakkelijk los.
• Het bepalen van het juiste pluktijdstip is een zaak die door iedereen individueel moet worden opgelost. In het algemeen zijn de zomer- en herfstrassen slechts kort te bewaren, terwijl de winter- of bewaarrassen meestal veel beter bewaren. Vruchten van hoogstambomen en halfstambomen bewaren in het algemeen langer dan vruchten van laagstambomen.
• Op zwakgroeiende onderstammen (laagstam) moet vroeger geplukt worden dan op sterkgroeiende onderstammen (half- en hoogstam).
• Appelbomen met opvallend weinig vruchten rijpen vroeger, dan zwaar beladen bomen.
• Het juiste ogenblik van plukken hangt af, van de voorziene bewaarduur. Appel- en perenrassen die men lang wil bewaren, zal men vroeger (= onrijper) plukken.
• Tracht steeds te plukken bij droog weer en als de vruchten droog hangen. Gladschillige vruchten welke in natte omstandigheden worden geplukt geven meer kans op vuile vlekken en kneuzingen.
• Het plukken van peren is moeilijker dan het plukken van appels. De harde steel kan andere vruchten beschadigen. Peren glijden ook gemakkelijker uit de handen, worden dan gekwetst en rotten gemakkelijk.
• Soms worden de vruchten in meerdere keren geplukt. Telkens plukt men de mooist gekleurde vruchten af. Bij dit "overplukken" kunnen soms wat vruchten op de grond vallen.

3. Wanneer appelrassen plukken? Bepalen van het juiste pluktijdstip bij appel.

Technieken om het het pluktijdstip te bepalen:

Afvallen vruchten

Als de vruchten beginnen af te vallen, zijn ze meestal plukrijp. Ook sterke windvlagen en aantasting door de appelmade (fruitmot) kunnen vruchtval veroorzaken. (Ruim valfruit heel regelmatig op en geef het als voeder aan de kippen, zodat de schadelijke insecten opgeruimd worden).

Gemakkelijk loskomen van de appelboom.

Als je de vrucht vastneemt met de volle hand en omhoog brengt, moet de steel gemakkelijk loskomen van de boom.

Verkleuren van de pitten.

Bij onrijpe vruchten is de pittenkleur wit. Bij het rijper worden kleuren deze pitten langzaam bruin tot bruinzwart. Vruchten met bruine of bruinzwarte pitten mogen meestal al geplukt worden.

Vruchtkleur (schilkleur).

• Vruchten die ongeveer plukrijp zijn hebben meestal een betere blos.
• Groenschillige rassen worden langzaam geel bij rijpheid. (Vooral de basiskleur/ grondkleur mag niet te geel worden, voor een goede stevigheid.). Fruittelers gebruiken hiervoor de zgn. "kleurenkaart".
• Sommige jaren is de schilkleur (blos) meer opvallend dan andere jaren. Bij een hoge dagtemperatuur in combinatie met frisse (koude) nachten is de blos (dekkleur) van appels en peren meer opvallend aanwezig. Meer rode blos betekent meestal ook meer gezonde antioxidanten in de schil!

Hardheid van de pitvruchten.

• Bij rijpheid worden de vruchten langzaam zachter van structuur. Te rijpe vruchten worden zelfs melig.
• Fruittelers gebruiken de zgn. "penetrometer", om de hardheid te testen.
• U kan dat eenvoudig zelf testen door de appel te proeven: zeer harde appels zijn nog onrijp, terwijl iets zachtere vruchten al kunnen geplukt worden.

Smaak van de vruchten.

• Bij rijpheid worden de vruchten langzaam zoeter. Het aanwezige zetmeel wordt omgezet tot suiker. Fruittelers gebruiken de zgn. jodiumtest/ lugoltest om de hoeveelheid zetmeel uit te meten. De hoeveelheid suiker kan gemeten worden met de zgn. "refractometer". Bij het proeven kan men ook vaststellen of de vruchten al rijp zijn.
• Opvallend zuur smakende vruchten zijn nog onrijp en worden best nog niet geplukt. Zoetzure appels zijn meestal plukrijp.
• Er is een groot verschil in hardheid tussen de verschillende rassen. 'Oogstappel' ('Transparente Blanche') is eerder een zachte appel, terwijl 'Braeburn' een opvallend harde appel is.
  
  Literatuur: Extreem vroege pluk van hardfruit (appel en peer)!
  In publicaties wordt aangegeven wanneer men ongeveer zou moeten plukken. De richtlijnen in deze publicaties worden jaarlijks aangepast.

De plukdata kunnen soms erg wisselen volgens de streek en volgens het seizoen. Sommige jaren kan de oogst 1-2 weken vroeger zijn dan normaal. Door de koudere nachten is de schilkleur (blos) opvallend beter dan andere jaren.

4. Appel- en perenrassen volgens pluk- en gebruiksperiode.

Zomerrassen: (Zomerappels)

Zomerappels zijn bijzonder geschikt voor directe consumptie, ze worden niet bewaard.
Sommige jaren zijn de aanbevolen plukdata vroeger of later dan aangegeven. U kan best de pluk- en smaaktest doen!
Overzicht van enkele zomerrassen.

'Benoni': eind augustus
'Borowicky': begin tot midden augustus
'Collina': einde juli-begin augustus. 'Collina' wordt momenteel aangeplant voor bioteelt (beroepsfruitteelt)
'Discovery' en rode mutant 'Rosetta': midden augustus
'James Grieve': midden augustus tot eind september
'Lena': midden tot eind augustus
'Mantet': begin tot midden augustus
'Pristine': einde juli tot begin/midden augustus
'Transparent Jaune' (syn. Yellow Transparent, Transparente Blanche, Weisser Klarapfel): begin tot midden augustus
'Summerred': midden augustus tot midden september
'Sunrise': ca midden augustus

Herfstrassen: (herfstappels)

Herfstappels zijn bijzonder geschikt voor directe consumptie. Ze kunnen ook een korte tijd gekoeld bewaard worden.
Het nieuwe appelras 'Initial' wordt aangeplant voor bioteelt.

'Alkmene' en 'Cevaal': begin tot midden september
'Belgica': einde augustus - begin september (27 aug.-1 sept.)
'Delcorf' (merknaam DELBARESTIVALE): half tot eind augustus.
'Dries': einde augustus
'Gravensteiner': midden - eind sept.
'Ingrid Marie' en 'Karin Schneidner': half sept.
'Initial': eind augustus - begin september
'Jacques Lebel': september
'Jonathan': half sept.
'Joseph Musch': half sept.
'Linda': half sept. ?
'Red Devil', : half september (Roodvlezige appel voor appelsap)
'Rode Delcorf' (merknaam AMBASSY): half augustus

Bewaarrassen (winterrassen/ winterappels)

(Data tussen haakjes = pluk voor lange bewaring)
De plukdata verschillen jaarlijks. U kan best de pluk- en smaaktest doen!

Winterappels of bewaarappels zijn enkele maanden gekoeld te bewaren. Voor de bioteelt zijn o.a. 'Topaz', 'Santana', 'Rubinola', 'Pirouette', 'Svatava', 'Rajka' en 'Otava' geschikt.

'Ananas Reinette: begin oktober.
'Arlet': begin oktober
'Belgica': begin september (01 - 07 sept.)
'Braeburn': eind oktober. (22-27 okt.)

'Bramley's Seedling': eind oktober (15-20 okt.)
'Civni' (merknaam RUBENS): midden september (3x doorplukken)

'Colapuis': 15 tot 31 oktober
'Court-Pendu': midden - eind oktober
'Cox's Orange Pippin': begin september (06-10 sept.)
'Cpro 87031-47' (WELLANT): half tot eind september
'Delblush' (merknaam TENTATION): eind oktober
'Delcoros' (AUTENTO): eind sept. - begin oktober
'Diwa' (JUNAMI): eind september tot begin oktober
'Ecolette' (schurfttolerant): begin - half oktober
'Eisdener Klumpken': eind okt.
'Elise' (merknaam ROBLOS): begin tot midden oktober
'Elstar': begin/ midden september (02-10 sept.)
'Fiesta': midden tot eind september
'Fuji' (KIKU 8): november (midden/einde)
'Gala' (merknaam MONDIAL GALA): begin september (04-07 sept.)
'Gloster' (GLOSTER 69): begin oktober tot midden oktober
'Golden Delicious': eind september tot begin oktober (20-27 sept.). Erg vatbaar voor de schurftschimmel (= zwarte vlekken op de schil).
'Golden Reinders': midden- einde september
'Holstein' (syn. Holsteiner Cox's'):
'Idared': begin oktober tot midden oktober
'Jonagold': midden september tot half oktober (in 3-5 maal doorplukken) (12-16 sept.)
'Red Jonaprince' (WILTON'S RED PRINCE): half september
'Jonagored' (MORREN'S JONAGORED): half tot eind september (Meestal in 2 x te plukken) (08-22 sept.)
'Karmijn de Sonnaville': midden september tot begin oktober
'Keuleman': half okt.
'Kiliaan': einde september tot begin oktober
'Lombarts Calville': rond half september
'Nicogreen' (GREENSTAR): eind september - begin oktober (24-28 sept.)
'Marie Joseph d'Othee' (IJzerappel): half oktober tot begin november.
'Melrose': half tot eind oktober
'Moonlight: oktober (Bewaarbaar tot februari; minitree)
'Mutsu': eind september tot midden oktober
'Nicogreen' (GREENSTAR): begin oktober (04-08 okt.)
'Nicoter' (KANZI): midden tot eind september (11 - 15 sept.)
'Notarisappel': 15-30 sept.
'Otava': begin-midden oktober (Ongeveer gelijk met 'Golden Del.')
'Pilot': begin okt.
'Pinova' en Red Pinova (EVELINA): eind september tot begin oktober (25 sept. - 03 okt.)
'Pirouette' (RUBINSTEP) : begin - midden september
'Président van Dievoet' (syn. Cabarette): eind oktober - begin november.
Rafzubin (RUBINETTE): rond eind september
'Rajka': midden september (Ca 10 dagen voor 'Golden Del.')
'Red Jonaprince' (WILTON'S RED PRINCE): half september
'Red Lane' (Minitree of ballerina): oktober

'Reinette de Flandre': 10 tot 20 oktober
'Reinette France' (syn. Franse Reinette, Franse Renet, Grauwe Rabou, Rein. Grise du Limousin): half- of einde oktober tot begin november.
'Relinda': 1 tot 15 oktober
'Rode Boskoop' (en mutant 'Celica'): midden tot eind september (24-28 sept.)
'Rode Dijkmanszoet': eind september tot begin oktober
'Rubinola': 5 september tot 5 oktober
'Santana' (allergievrije appel, schurfttolerant): begin september (25 aug. - 5 sept.)
'Schone van Boskoop': eind september (20-24 sept.)
'Sterappel' (syn. Reinette Rouge d'Etoilée) midden september
'Sunlight': oktober (tot februari)

'Svatava': eind september (ca 1 week na 'Golden Del.')
Sweet Caroline: rond midden september
'Topaz' (schurftolerant): tussen half september tot midden oktober (18 sept.-30 sept.) pdf
'Wealthy': begin september
'WELLANT': zie 'Cpro 47'
Winter Banana' : rond eind september ofwel midden/einde oktober

'Winston': half oktober
'Zoete Oranje': rond midden september

Voor korte bewaring kan er later geplukt worden.
Vroegere pluk is soms nodig omwille van plaatselijke omstandigheden: zeer lichte grond, droogte, wortelsnoei en oudere bomen.